Decyzje środowiskowe

We wcześniejszym tekście prezentowanym na blogu poruszono temat gospodarki w obiegu zamkniętym oraz roli jaką odrywają w niej odpady biodegradowalne. W kolejnym kroku trzeba przejść do konkretów, czyli w jaki sposób wykorzystać energię skumulowana w substratach? Jak podejść do planowania inwestycji? W jaki sposób rozpocząć planowanie inwestycji?

Odpady biodegradowalne składają się głównie z wody oraz suchej masy, w której skład wchodzi sucha masa organiczna, składniki mineralne oraz zanieczyszczenia. W trakcie przetworzenia odpadów biodegradowalnych oraz innych substratów zawierających substancję organiczną, w procesie fermentacji, powstaje biogaz (gaz bogaty w metan, który stanowi główny zysk energetyczny). Głównymi substratami do produkcji biogazu są:

• Rośliny, głównie w formie kiszonek np. kukurydza, żyto, burak cukrowy, kończyna, słonecznik, lucerna oraz inne;
• odpady/produkty uboczne z produkcji rolnej:
  • pozostałości z upraw roślinnych jak obierki, liście,
  • obornik, pomiot, gnojowica, gnojówka;
• odpady/produkty uboczne z przetwórstwa rolno – spożywczego:
  • wywar zbożowy, serwatka, wysłodziny browarniane, odpadki ze szklarni, odpady poubojowe,
• odpady z restauracji i gastronomi, np. produkty spożywcze nie nadające się do spożycia, przeterminowana żywność;
• osady ściekowe, w zależności od rodzaju biogazowni: osady ściekowe z przyzakładowych oczyszczalni bądź osady ściekowe z oczyszczalni komunalnych;
• odpady komunalne: liście z parków, placów miejskich, biodegradowalne frakcje odpadów komunalnych, odpady z targowisk, z czyszczenia terenów zielonych.

Gama odpadów, które mogą zostać wykorzystane do procesu fermentacji jest bardzo szeroka. Jednak w pierwszym kroku należy określić jaki charakter ma mieć nasza instalacja. Czy planujemy realizację biogazowni rolniczej? Wtedy w grę wchodzą odpady biodegradowalne, z wykluczeniem tych pochodzących z sektora komunalnego. Działalność w zakresie produkcji biogazu rolniczego jest działalnością regulowaną i podlega nadzorowi Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Innym pomysłem na instalację może być instalacja zlokalizowana przy oczyszczalni ścieków, gdzie powstają duże ilości osadów ściekowych. Regulacje prawne, które objęły zagospodarowanie osadów ściekowych uniemożliwiają składowanie ich na składowisku odpadów bez uprzedniego przetworzenia, w związku z czym realizacja biogazowni przy oczyszczalni ścieków wydaje się korzystnym rozwiązaniem. Na uwagę zasługuje również fakt, iż spalanie biogazu w silniku kogeneracyjnym generuje energię elektryczną i cieplną, która może zostać wykorzystana na potrzeby zakładu. Dobrym pomysłem jest również lokalizacja biogazowni przy zakładach produkcyjnych rolno-spożywczych, które będą stanowiły ciągły strumień odpadów biodegradowalnych.

Realizacja inwestycji, jaką jest elektrociepłownia na biogaz, stanowi złożony proces inwestycyjny. Aby uniknąć pułapek i ograniczyć ryzyko związane z inwestycją ważnym elementem jest rzetelne zbadanie terenu przewidzianego pod inwestycję oraz terenów pozostających w bliskim sąsiedztwie. Z pomocą może przyjść analiza terenu inwestycyjnego. Instalacja biogazowni stanowi odnawialne źródło energii, w związku z czym konieczne jest przeanalizowanie dokumentów planistycznych obowiązujących w gminie. Czynnikiem warunkującym realizację inwestycji jest również lokalizacja obszarów podlegających ochronie prawnej z ustawy o ochronie przyrody oraz ich odległość od terenu inwestycji. Ponadto warto jest wziąć pod uwagę uwarunkowania hydrologiczne, hydrogeologiczne, jakość elementów środowiska na terenie inwestycji oraz wiele innych uwarunkowań kluczowych dla realizacji inwestycji (analiza terenu inwestycyjnego).

Pierwszym, formalnym krokiem na drodze do realizacji inwestycji jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Uzyskanie tej decyzji przysparza przedsiębiorcom wiele trudności, a sam proces jest długotrwały i wymagający zaangażowania. Jednak określone w decyzji warunki realizacji przedsięwzięcia stanowią podwaliny do wydania kolejnych, niezbędnych dla inwestycji decyzji, w tym pozwolenia na budowę, zezwolenia na wytwarzanie i zbieranie odpadów, bądź pozwolenia zintegrowanego. Stąd kluczowe jest by decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach odzwierciedlała w możliwie jak najbardziej przejrzysty i rzetelny sposób założenia inwestycji. Skąd mamy wiedzieć, że potrzebujemy takiej decyzji? Przedsięwzięcia, kwalifikowane są zgodnie z  Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, jako przedsięwzięcia mogące potencjalnie, bądź zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. W pierwszym przypadku będziemy zobowiązani do przygotowania karty informacyjnej przedsięwzięcia tzw. KIP, która zawiera w sobie elementy oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Przygotowany KIP jest poddawany ocenie organów opiniujących (Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, Dyrektora Wód Polskich oraz Starosty Powiatowego), które wydają swoją opinię dotyczącą konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Organ prowadzący procedurę uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach po zasięgnięciu opinii wydaje postanowienie o koniczności, bądź braku konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Jeśli istnieje koniczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, procedura zostaje zawieszona do czasu przedłożenia przez inwestora raportu o ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Po przekazaniu dokumentacji do organu administracji publicznej procedura zostaje odwieszona, a raport poddany opinii organów. W kolejnym kroku organ prowadzący procedurę organizuje udział społeczeństwa, który polega na wyłożeniu do publicznego wglądu zebranego w sprawie materiału dowodowego. W ramach udziału społeczeństwa może zostać zorganizowana debata publiczna. Po przeprowadzonej procedurze organ administracji publicznej wydaje decyzję środowiskową, która zawiera warunki realizacji przedsięwzięcia. Decyzja środowiskową daje nam uprawnienia do wystąpienia o decyzje i pozwolenia, które określa art. 72 ustawy o ocenach oddziaływania o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w tym pozwolenie na budowę. Pierwszy bardzo ważny z punktu widzenia administracyjnego postępowania krok za nami.